Język obcy w pracy - porady

W poprzednim tekście omówiłam badania dotyczące problemów pojawiających się w firmach międzynarodowych używających języka obcego do wewnętrznej komunikacji, bądź też w firmach polskich, które zatrudniają obcokrajowców. Teraz chcę przedstawić rady, które pomogą firmom i pracownikom w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z posługiwaniem się jednym językiem w wielojęzycznym środowisku.

Stwarzanie warunków pracy, które są wolne od dyskryminacji jest nie tylko słuszne, ale daje też firmom korzyść wynikającą z wykorzystania pełnego potencjału osób, które dla nich pracują. A ludzie są największą wartością w firmach.

Wskazówki dla firm i organizacji:

• W przypadku spotkań w których uczestniczą osoby o różnym poziomie znajomości języka, dobrze jest wprowadzić procesy zapewniające sprawiedliwy wkład wszystkich uczestników. Warto jednocześnie uczulać osoby zarządzające, żeby zwracały uwagę na dynamikę dyskusji oraz na czas jaki dają uczestnikom spotkania na wyrażenie swoich poglądów.
• Do szkoleń i polityk związanych z przeciwdziałaniem dyskryminacji płciowej czy rasowej, warto dodać takie, które dotyczą dyskryminacji osób nie będących native speakerami.
• W przypadku zatrudniania nowych osób, należy zastanowić się czy dane stanowisko naprawdę wymaga rodowitej (czy tylko bardzo dobrej) znajomości języka.
• Warto myśleć o pracownikach, którzy władają językiem dominującym w firmie jako drugim językiem albo językiem obcym jako osobach potencjalnie bardzo wartościowych w zglobalizowanym świecie. Takie osoby mogą być bardzo dobrymi pomostami między różnymi kulturami.
• Osoby posługujące się językiem dominującym w firmie jako językiem obcym są lepiej rozumiane przez inne osoby, które również nie władają tym językiem jako ojczystym. Ich język jest bardziej konkretny, wolny od kolokwializmów, slangu i skrótów. To ułatwia komunikację w wielojęzycznych zespołach i może czynić takie osoby lepszymi koordynatorami międzynarodowych zespołów. Dodatkowo, inne osoby nieanglojęzyczne/niepolskojezyczne będą czuły się swobodniej w komunikacji z menedżerem, który również nie jest anglojęzyczny lub polskojęzyczny, co może mieć szczególnie ważne znaczenie w wielonarodowych zespołach.
• W sytuacjach, gdy osoby nie posługują się językiem dominującym jako językiem ojczystym i w jakiś sposób podlegają ocenie - np. w trakcie rozmowy rekrutacyjnej - warto dać im dłuższy czas do dyspozycji, zarówno w przypadku wypowiedzi ustnych, jak i przygotowywania materiałów pisanych. Dokładne przekazanie swoich rozważań w obcym języku wymaga więcej namysłu oraz sprawdzania słownictwa. Często też przez większą trudność w dobraniu najbardziej precyzyjnego sposobu przekazania danej informacji, osoby nie będące rodzimymi użytkownikami języka muszą mówić bardziej opisowo, co zajmuje więcej czasu. To może się wydawać mało efektywne, ale posiadanie w zespole osób o różnym pochodzeniu może być dla firmy bardzo korzystne, warto więc stworzyć warunki, w których takie osoby mają szansę dostać się do zespołu.
• Należy rozważyć inwestowanie w rozwój językowy pracowników. Czasami bardzo kompetentne osoby mogą obawiać się stanowisk, które wymagają dużej ilości komunikacji w języku angielskim lub języku polskim. Dofinansowanie nauki języka może obniżyć stres związany z obejmowaniem takiego stanowiska.
• Warto też inwestować w narzędzia do faktycznej oceny poziomu języka osób zatrudnionych. Sporo osób ma tendencję do postrzegania swojego poziomu językowego jako niższego niż w rzeczywistości, co wpływa na ich poziom lęku przy zabieraniu głosu w grupie.
• W przypadku zatrudniania zarówno osób będących rodzimymi użytkownikami języka, jak i osób uczących się danego języka, należy przykładać szczególnie dużą uwagę do organizowania okazji do socjalizowania się i w ten sposób zwiększania poziomu bezpieczeństwa psychologicznego i obniżania poziomu lęku związanego z poczuciem bycia ocenianym przez poziom języka.

Wskazówki dla pracowników władających językiem dominującym w firmie jako językiem ojczystym:

• Podobnie jak w przypadku wszelkich innych form dyskryminacji, warto zacząć od zdobycia chociaż potencjalnej wiedzy na temat tego, jak słuchanie kogoś o niestandardowym akcencie wpływa na postrzeganie tej osoby.
• Warto unikać poprawiania błędów językowych innych osób, chyba, że ktoś wyraźnie o to poprosi. Poprawianie błędów prowadzi do zwiększenia poziomu zahamowań i stresu związanego z mówieniem w języku obcym.
• Rozmawiając z osobą o niższym poziomie języka, należy dać jej więcej przestrzeni. Posługiwanie się językiem obcym wymaga więcej namysłu w doborze słów czy struktur gramatycznych. W rozmowie warto unikać slangu, skrótów, nietypowych kolokacji, mówić wyraźnie i wolniej.
• Warto również zacząć uczyć się jakiegoś języka obcego, być może nawet języka w którym mówią osoby z Twojego zespołu. Umiejętność posługiwania się obcym językiem ułatwi Ci adaptowanie się do różnych poziomów języka i poprawi Twoją sprawność komunikowania się z osobami z całego świata nie tylko w języku, którego się uczysz, ale również w Twoim języku ojczystym.
• Jeżeli będziesz posługiwać się językiem obcym, pewnie znajdziesz się w sytuacjach, w których to Ty będziesz mniej kompetentnym użytkownikiem języka i będziesz się stresować rozmawiając z rodzimymi użytkownikami języka. Da Ci to szansę uwrażliwienia się na doświadczenia i rozterki wielu osób z którymi pracujesz.

Wskazówki dla pracowników, którzy posługują się językiem dominującym w firmie jako językiem obcym:

• Jeżeli Twoja firma używa angielskiego jako lingua franca, jest bardzo duża szansa, że większość osób, z którymi będziesz rozmawiać (albo które będą słuchać Twojej prelekcji), to osoby, które również uczyły się tego języka. One też popełniają błędy, niekoniecznie zauważają Twoje pomyłki, a co więcej będą rozumiały to co mówisz dużo lepiej, niż gdybyś był native-speakerem.
• Bądź dumny z tego, że komunikujesz się w języku obcym. To naprawdę trudne i musiałeś włożyć w to wiele pracy. Jeżeli komunikujesz się z kimś w jego języku, to przede wszystkim oznacza, że mówisz w tym języku lepiej niż Twój rozmówca mówi w Twoim ojczystym języku.
• Jeżeli chcesz poprawić swój poziom języka, staraj się przede wszystkim mieć z nim dużo kontaktu, najlepiej codziennie. Nie myśl o podręcznikach, albo testach. Oglądaj filmy, słuchaj ciekawych podcastów, czytaj książki i korzystaj z okazji do rozmowy w tym języku. To będzie procentowało i będziesz czuć się coraz pewniej.
• Jeżeli chcesz poczuć się bardziej pewnie rozmawiając po angielsku, nie skupiaj się na gramatyce i słówkach, ale na wymowie. Lepsza wymowa sprawi, że ludzie będą łatwiej Cię rozumieć i nie będziesz wahać się jak powiedzieć słowa, które często już znasz.
• Bonusem na koniec jest też to, że jeśli komunikujesz się sprawnie w obcym dla siebie języku to jest duża szansa, że przy okazji podejmujesz bardziej racjonalne decyzje, a Twój mózg uzyskał dodatkowych 5 lat ochrony przed demencją.

Dobrosława Gogłoza - Head of Strategy w All Hands. Ma wiele lat doświadczenia w budowaniu strategii i kampanii komunikacyjnych, tworzeniu misji i wizji oraz efektywnych struktur organizacyjnych.